خرید و نگهداری کفش های کوهنوردی
راهنمای خرید و نگهداری کفشهای کوهنوردی
کفش مهمترین وسیله یک کوهنورد است. در صورتی که قصد کوهنوردی یا طبیعتگردی داشته باشید، تهیهی یک کفش مناسب برای شما ضروری است.
از قدیم گفتهاند، پا، قلب دوم انسان و مخصوصا کوهنوردان است. بنابراین کفش که محافظ پا بوده و از مهمترین وسایل و پوشاک کوهنوردی به شمار میرود. کفش در تمام رشتههای کوهنوردی، یخنوردی، سنگنوردی، جنگلپیمایی، کوهپیمایی سبک و سنگ نوردی سالنی و… بدون تردید اولین و مهمترین وسیله به حساب میآید.
انتخاب درست و استفاده بجا از آن می تواند بسیار بر سلامتی پاهای شما تاثیر بگذارد.
در گذشته کفشها از دوختن چرم درست میشدند، کفشهای چرمی امروزه کمتر متداول هستند و جای خود را به کفشهایی با طرحهای جدید و رویههایی از الیاف مصنوعی و سایر مواد نو ترکیب دادهاند. هر چند کفش ها درحال تغییر هستند ولی وظایف و کارهایی که باید انجام دهند، تغییر پیدا نکرده است. پیشرفت ساخت کفشها راحتی و ایمنی بیشتر را برای کوهنوردان حاصل کرده است.
انواع آن:
۱- چرم (مصنوعی یا طبیعی)
۲- پارچه های گورتکس (Gore-tex)، سیمپاتکس (Sympatex) (عایق باد، رطوبت و قابل تفنس)
۳- مواد نو ترکیب مانند کولار (پارچه ضربه گیر)
۴- تینسولیت (Thinsulate) (خاصیت حفظ گرمای پا، برای ساخت کفشهای زمستانی)
۵- فایبرگلاس (در میان کوهنوردان ایرانی به پلاستیکی معروف است، برای کوهنوردی اصلا مناسب نیستند.)
۱- ضد آب باشد.
۲- قابلیت تعریق داشته باشد.
۳- تا حدی برای راحتی پا، نرم و قابل انعطاف باشد.
۴- محکم باشد.
۵- قابل ارتجاع باشد.
۶- مقاوم به سرما، گرما و عوامل محیطی باشد.
۷- بندها تا نزدیکی پنجهی پا ادامه داشته باشد. (راحت تر است، بهتر کیپ میشود و درآوردن آن راحتتر است)
۸- تا روی پا و قوزکها را بپوشاند.
خصوصیات لازم برای کفی کفش باید شامل موارد ذیل باشد:
۱- ضربهگیر باشد.
۲- وضعیت استقرار کف پا را در داخل کفش حفظ کند.
۳- عاجهای عمیق داشته باشد.
۴- اصطکاک خوبی داشته باشد.
۵- مقاومت مناسبی داشته باشد.
۶- انعطافپذیری (بستگی به نوع کفش دارد.)
موارد مهم انتخاب نوع کفش کوهنوردی:
امروزه در کوهنوردی صحبت از کفشی که بتوان از آن در برنامههای مختلف در طول یک سال استفاده کرد، کاملا بیهوده است و باید برای هر برنامه خاص کوهنوردی، کفش مخصوص آن را تهیه کرد.
۱- اندازه کفش و راحتی پا
۲- قابلیت فنی (کوهنوردی در تابستان، صعودهای زمستانه، هیمالیانوردی، سنگنوردی، یخنوردی و…)
۳- استحکام و جنس رویه
۴- درجه سختی زیره کفش (تخت کفش)
۵- دارای ساق بلند بین ۱۴ تا ۱۹ سانتیمتر (مچ پا را محکم نگه داشته و خوب محافظت کند)
۶- تاریخ تولید کفش (چسبهای بکار رفته، تاریخ انقضایی بین ۲ تا ۵ سال دارند)
۷- برند و مارک معتبر
۸- قیمت مناسب
۹- گارانتی
اندازه کفش کوه برای راحتی باید به گونهای باشد که کوهنورد بتواند ساعتها کفش را به راحتی و آسانی بپوشد. اندازه کفش مناسب تنها با پوشیدن و راه رفتن مشخص میشود.
۱- خیلی گشاد نباشد: ایجاد تاول های پوستی می کند.
۲- خیلی کیپ و تنگ نباشد: به پا فشار وارد می آورد (ناخن ها و بستر ناخن صدمه می زند)
به طور کلی برای خرید کفش دقت کنید تا اندازه آن ۱ شماره از پای شما بزرگتر باشد و این فضا را توسط جوراب ضخیم پر کنید.
نکته های کاربردی در هنگام خرید کفش کوهنوردی
۱- پس از انتخاب نوع کقش مورد نظر براساس نیاز خود، جهت امتحان کفش کوهنوردی در فروشگاه، یک جفت جوراب ضخیم از نوعی که در فعالیتهای خود به پا میکنید همراه داشته باشید. پای بسیاری از افراد در طول روز باد میکند، بنابراین خرید خود را در بعدازظهر یا غروب که پا در بزرگترین اندازه خود است، انجام دهید
۲- پیش از بستن بندهای، پایتان را تا جایی که امکان دارد در داخل کفش به قسمت جلو برانید و پنجهی پایتان را کاملاً در جلوی کفش قرار دهید در این هنگام باید به اندازه حداقل قطر یک انگشت، پاشنه با انتهای کفش فاصله داشته باشد.
۳- پس از مرحله یک بند کفش را محکم بسته و با آن راه بروید. اگر کفش مناسب پای شما باشد پایتان در داخل آن کاملاً راحت است.
۴- پس از پوشیدن کفش و بستن بند آن، روی یک پای خود ایستاده و با پای دیگر خود به دیوار ضربه وارد کنید. اگر کفش مناسب باشد در این حالت هیچگونه ضربهای به طور مستقیم به پایتان وارد نمیشود.
۵- بعد از پوشیدن پوتین و بستن بندهای آن، با ایستادن روی کنارهی خارجی پای خود، مطمئن شوید پوتین از قوزک مچ پایتان محافظت میکند.
۶- به صورت کلی کفش کوهنوردی باید ۱ شماره از پایتان بزرگتر باشد ولی حتما باید کفش را بپوشید و با آن راه بروید، کفشهای کوهنوردی به دلیل شکل ساخت به هیچ وجه جا باز نمیکنند!!!!
هشدار: هیچگاه برای اولین بار کفش نو را در یک برنامه سنگین استفاده نکنید!
انواع کفشهای کوهنوردی با شرح کامل
امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی، بنا به نوع برنامه، کفشها را براساس قابلیت و کارایی تقسیمبندی میشوند. برای تهیه کفش باید به کارایی خاص آن توجه داشت. اکثر کفشهای کوهنوردی در مدلهای مردانه و زنانه عرضه میشوند و نام دسته هر یک در شرکت تولید کننده میتواتند متفاوت باشد.
برندهای بسیار زیادی در زمینه وجود دارد، بهتر است زیره این کفش نیز ویبرام باشد.
شامل کفشهای با وزن سبک است. زیره این کفش تاحدی انعطافپذیر است و رویه آن عموماً چرمی یا پارچههای ضد آب است.
کاربرد:
• صعود ارتفاعات بدون برف و یک روزه در ۳ فصل اول سال
• پیمایش کویرها، جنگلها به صورت چند روزه.
برندهای معتبر:
ایرانی: لاوان، پایار، تبریز کسرا، آسیا (فروش در خیابان منیریه) قیمت بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ هزار تومان
خارجی: BESTARD , SCARPA ,MAMMUT, ASOLO, lA SPORTIVA , MILLET بالای ۳۰۰ هزار تومان
توجه:
• هرگز برای برنامههای حتی یک روزه زمستانه، نپوشید!
• به دلیل داشتن دوخت بر روی کفش نباید از آنها در مسیرهای سنگلاخی یا فرود از شن اسکی استفاده کرد.
• پوتین سربازی یک نمونه ارزان است؛ البته کفی (زیره) ضد لغزش ندارد. بنابراین دور آن را یک خط بکشید لطفا!
شامل کفشهای نیمهسنگین کوهنوردی است. دارای ساقبلند (۱۴ تا ۱۹ سانتیمتر) است، تا مچ پا را محکم نگه داشته و خوب محافظت کند.. زیره این کفش کمی انعطاف پذیر است.
کاربرد:
• صعود برنامه های چندروزه ۳ فصل
• برنامه های صعود زمستانی یک روزه و کاملا سبک (اگر لایه گورتکس داشته باشد)
توجه:
• هرگز برای برنامه های که چند روزه زمستانی نپوشید!
برندهای معتبر:
ایرانی: لاوان، پایار (فروش در خیابان منیریه) قیمت بین ۱۸۵ تا ۲۲۵ هزار تومان
خارجی: BESTARD , SCARPA ,MAMMUT, ASOLO, lA SPORTIVA , MILLET بالای ۵۰۰ هزار تومان
کفشهای تکپوش سنگین و بسیار قوی کوهنوردی است، زیره این کفش انعطاف پذیری ندارد، تمام آنها قابلیت نصب گرامپون را دارند و برای حرکت روی برف و یخ طراحی شده اند.
کاربرد:
برای صعودهای زمستانه در ارتفاعات کمتر از ۵۰۰۰ متر
برای صعودهای فنی در یخنوردی و میکس
برندهای معتبر:
ایرانی: لاوان
خارجی: BESTARD , SCARPA ,MAMMUT, ASOLO, lA SPORTIVA , MILLET بالای ۶۰۰ هزار تومان
توجه:
• این کشفها ضدآب بوده و دوخت با نخ ندارند، رویه کفش با چسب یا دوخت ذوبی به زیره میچسبد و دارای تاریخ انقضا هستند!(به تاریخ تولید کفش دقت کنید.)
• به دلیل زیره غیر انعطافپذیر آن، تنها بروی برف و یخ به کارمی رود!
• هرگز کفشهای کوهنوردی سنگین در مکانهایی که برف وجود ندارد، نپوشید، خیلی زود، پایتان تاول خواهد زند!
کفشهای کوهنوردی سنگین دو پوش، کفش سنگین و بسیار قوی کوهنوردی است. زیره این کفش انعطاف پذیری ندارد. یک پوش آن کفش کوچکی و هم اندازه پای کوهنورد است و بجای بند کفش دارای چسبک برای بستن آن استفاده میشود و این کفش درون کفش اصلی که بزرگتر است قرار میگیرد. در زمان استراحت با کفش کوچک داخل چادر میشوند، تمام آنها قابلیت نصب گرامپون را دارند.
کاربرد:
• صعود قلههای ۷۰۰۰ متری در فصل صعود(بهار و تابستان)
• صعود قلههای کمتر از ۷۰۰۰ متر در (پاییز و زمستان)
• یخنوردی در ارتفاعات بسیار بلند
برندهای معتبر:
خارجی: BESTARD , SCARPA ,MAMMUT,ASOLO, lA SPORTIVA , MILLET بالای ۱ میلیون تومان
توصیه:
• در مسیرهای غیر برفی هرگز استفاده نکنید. (باعث تاول پا میشود.)
• پس از خرید و قبل از استفاده از آن در یک برنامه سنگین، آنها را در یک برنامه سبک به پا کنید و بیازمایید.
• هرگاه با یک کفش جدید به کوه میروید به محض ایجاد سوزش در نقطه ای از پایتان سریعا آنرا با چسب بپوشانید. ادامه حرکت با همان وضع پاهایتان را زخم و حرکت را آزاردهنده میکند.
• به علت سنگین و حجیم بودن این کفشها در هنگام حرکت روی شیبهای کم و مخصوصا سراشیبیها، بند پوش داخلی را باز کنید یا شل ببندید تا راحتتر حرکت کنید و در برنامههای فنی و استفاده از کرامپون بندها را محکمتر ببندید تا پای شما در کفش بازی نکند.
• همیشه در طول برنامه کفش را خشک نگاه دارید.
• از گتر مناسب استفاده کنید. استفاده از سوپر گترها که تمام سطح کفش را میپوشانند در افزایش نگهداری گرما موثرند.
• پوش داخلی کفش را با خود به کیسه خواب ببرید تا برای استفاده در روز بعد گرم بمانند. به پا کردن یک کفش یخ زده گاهی موجب یخزدگی انگشتان پا قبل از حرکت میشود.
• جوراب خوب نقش مهمی در افزایش کارایی کفش شما دارد. جوراب اضافه را فراموش نکنید.
• مراقب سنگها باشید. جنس پوش خارجی بعضی از این کفشها سخت بوده و ممکن است در اثر ضربه شدید بشکند.
• در شرایط اضطراری یا در مواقعی که از کفش دوستانتان استفاده میکنید، میتوانید با پوشیدن جوراب اضافه یا کم و زیاد کردن کفه کفش، سایز آنرا یک شماره کم و زیاد کنید.
• اضافه بند کفش را در ساق کفش یا گتر جمع کنید. باز کردن بند کفش یخ زده شما را دچار دردسر میکند. مخصوصا اینکه مجبورید برای اینکار دستکش خود را نیز درآورید.
• یک توصیه دوستانه از خرید کفشهای پلاستیکی (رویه فایبرگلاس) دو پوش خودداری کنید.
کاربرد:
صعود ارتفاعات ۸۰۰۰ متری هیمالیا
صعود ارتفاعات بالای ۷۰۰۰ متر در زمستان
برندهای معتبر:
خارجی: SCARPA ,ASOLOMAMMUT, MAMMUT, lA SPORTIVA , MILLET بالای ۲ میلیون تومان
این کفشها شبیه کفش سنگنوردی، سبک بوده فقط دارای کرامپونهای دائمی متصل به کف کفش است.
کاربرد: برای مسابقات و صعودهای سرعتی در یخنوردی
برندهای معتبر: lasportiva , MAMMUT
برندهای معتبر:
ایرانی: لاوان
خارجی: SCARPA , lasportiva بالای ۲۰۰ هزار تومان
راهنمای خرید کفش سنگ نوردی:
۱- کفش باید راحت باشد.
۲- اندازه و شکل کفش تغییر نکند.
۳- برای صعودهای اصطکاکی قابل انعطاف باشد.
۴- در صعودهای عرضی و طولی باید لبه های سفت و سختی داشته باشد.
۵- پنجه کفش که در برگیرنده انگشتان پا است سخت و محکم باشد.
۶- کف کفش با دوام و لبههای کناری آن با کیفیت باشد.
۷- کفش ضمن آنکه قوزک پا را محافظت میکند باید بیشترین انعطاف را نیز برای قوزک پا فراهم کند.
۸- کفش باید سبک، قوی و بادوام باشد.
انتخاب کفش مناسب سنگ نوردی:
۱- مناسبترین نوع، بستگی به نوع برنامه های تمرینی دارد.
۲- باید کاملا چسبیده و اندازه پا باشد.
۳٫ کفش سنگ با یک شماره کوچکتر برای تنها برای مسابقات سنگنوردی سالن کاربرد دارد.
۳- در منطقهای که تنوع گستردهای از سنگها و دیوارههای سنگی است باید کفشی انتخاب کرد که بتواند هم از نظر لبههای کفش و هم از نظر خاصیت اصطکاک بر سنگ جوابگو باشد.
عوارض کفش تنگ در سنگ نوردی:
۱- تاول
۲- میخچه
۳- پینه
۴- فشار بیش از حد به پا
۵- خستگی در تمرین و سنگ نوردی
جنس رویه کفش سنگ نوردی:
۱- جیر (بعد از مدتی گشاد می شود، مخصوصا اگر بدون آستر باشد).
۲- چرم.
۳- نایلون مخصوص.
۴- کتان.
۵- ترکیبی از مواد فوق.
همگی مواد فوق می تواند آستر دار یا بدون آستر باشد.
هشدارها:
۱- کفش سنگنوردی اگر هنگام تمرین خیس شود پس از خشک شدن جمع شده و چروک میشود و هنگام سنگنوردی پا را ناراحت میکند.
۲- هنگام بستن کفش نباید آنرا خیلی محکم کشید زیرا خود این عمل سبب گشاد شدن سریع و صدمه به کفش میشود.
حفاظت از کفش کوه شامل تمیز کردن، حفظ شرایط نگهداری و ضدآب بودن است. نوع جنس کفش کوه با نوع پاک کردن آن بسیار مهم است. اگر کفش کوه شما راهنما یا بروشور دارد از آن استفاده کنید، بعلاوه باید اطلاعاتی هم در مورد ضد آب نمودن و نگهداری، در راهنمای کفش کوه یا سایت سازنده وجود داشته باشد.
تمیز کردن Clearing
برای تمیز کردن کفش کوه ابتدا بندها را باز کنید و لایه داخلی کفش را اگر دارد در بیاورید. گل و لجن و خاکهای چسبیده به کفش را با برس پاک کنید. بعد با مسواک نرم، برس نرم یا اسفنج و آب سرد روی کفش را تمیز کنید.
در صورت داشتن خردهریزهای زیاد روی کفش، با آب سرد روی کفش را بشویید، دقت داشته باشید آب داخل کفش نرود.
بگذارید کفش ها در یک هوای معمولی خشک شوند. برای خشک کردن از گرما و آتش و نور مستقیم آفتاب استفاده نکنید.
مواد ترکیبی مثل Cambrelle هم با دقت تمیز و با آب شستشو شوند و بگذارید هوا بخورند تا خشک شوند.
نگهداری Couditioning
رویه چرم مانند پوست است و اگر صحیح نگهداری نشود سفت میشود، ترک میخورد و آب درونش نفوذ میکند. مواد محافظ از نرم بودن چرم حفاظت میکنند و ضدآب کنندهها هم جلوی ورود آب را میگیرند.
قبل از استفاده محافظتکنندهها از خشک بودن کفش کوه اطمینان حاصل کنید.وقتی از کفش کوه خود مراقبت میکنید، دقت ویژهای در قسمت خم شدن انگشتان داشته باشید. اگر این قسمت از کفش صحیح تمیز نشود زودتر چاک میخورد.
1- کفش را کاملا تمیز کنید.
2- با پارچه آنرا خشک کنید.
3- با روزنامه پر کنید تا هم رطوبت آن گرفته شود و هم حالت و فرم خود را حفظ کند. (به ویژه در کفشهای چرمی)
4- برای حفظ انعطافپذیری کفش و جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت آنرا خشک کرده و واکس مخصوص بزنید.
5- برای خشک کردن کفش از حرارت مستقیم مثل آفتاب و آتش استفاده نکنید.
6- کفش چرمی را کاملا با پیه شتر و یا گوسفند چرب کنید و محل دوخت ها را نیز با موم عسل بپوشانید تا آب وارد کفش نشود.
7- هنگام شبخوابی در برنامه زمستانی کفشها را با روزنامه پر کرده و داخل یک کیسه نایلونی قرار داده و در انتهای کیسه خواب قرار دهبد تا یخ نزند.در غیر اینصورت صبح روز بعد به پا کردن کفشی مانند آهن غیرممکن است.
ضد آب نمودن کفش
با مواد پایه محلول در آب یا موادی غیر از آب مانند روغن سیلیکون و واکس محلول در آب میتوانند باشند. یعنی این که وقتی از این مواد استفاده شود کفش شما نم دار است و مرطوب.
آب داخل منافذ چرم، میتواند به عنوان مجرای ضد آب بودن به این فرآیند کمک کند و آب داخل چرم را جذب نماید.
این نوع از محافظها مناسب چرمهای یک تکه، نوبوک و چرم جیر (suede Leather) هستند. به علاوه برای بافتها و لایههای Gore-tex
واکس (Wax)
بیشترین استفاده برای تمیز کردن کفش را دارد، اگرچه چرم را تیره میکند و مخصوصاً نمای ظاهری کفش شما را خراب میکند. واکس وقتی که خیلی کم و با سر انگشتان شما به کفش مالیده شوند مناسب هستند.بعضی از واکسها کفش شما را تمیز و آببند میکنند، اما خاصیت تنفسی آن را میگیرند. اگر مایلید در مناطق مرطوب و خیس پیادهروی یا کوهپیمایی کنید، انتخاب خوبی است.
سیلیکون (Silicon)
بهتر است وقتی استفاده شود که کفش شما نو است و هنوز استفاده نشده است. سیلیکون بافت را خراب نمیکند و رنگ چرم را تغییر نمیدهد. از نظر تنفسی برای چرم بهتر از واکس است، اما تأثیر آن نیز کمتر است. واکسهایی که محتوی سیلیکون هستند، از نظر ضدآب بودن بیشتر دافع آب هستند و تنفس بهتری دارند، اما برای بافتهای زبر و ترکیبی و جیر مناسب نیستند و رنگ آنها را تغییر میدهند.
مایعات شیمیایی Fluoro Chemical
مانند اسپری هستند و داخل یک کپسول به صورت مایع هستند و در صورت خارج شدن به حالت پودری در میآیند. برای تمامی پوتینها و کفشها قابل استفادهاند، بخصوص بافتهای جیر و ترکیبی.
ترکیب مواد شیمیایی + سیلیکون میتواند خاصیتهای بیشتری داشته باشد.
روغن Oil
روغن چرم، صابون چرم و روغنهای دیگر چرم را کش میدهند و انعطافپذیری چرم را از بین می برند. فقط به درد دستکش بیس بال میخورند.
مراقبت از کفش سنگنوردی:
۱- هر چه بیشتر مراقبت نمایید کفش بیشتر عمر میکند.
۲- در تعمیرات دور کفش باید کف کفش نیز عوض شود چون تناسب جنس دور و کف کفش از بین میرود (کفش تعمیر شده بیشتر در تمرینات استفاده میشود)
۳- برای دستیابی به بهترین کارایی، کف و دور کفش، پیش از هر بار استفاده با مسواک و یا فرچه کاملا تمیز شود. سپس با کمی آب شسته و خشک شود تا تمیز و عاری از گرد و خاک باشد.
۴- در طی صعود یک مسیر طولانی عمل تمیز کردن کفش را میتوان باهمراه داشتن کمی آب و یک عدد مسواک و یک تکه پارچه چندین مرتبه تکرار کرد.
۵- اگرکفش سنگ نوردی با آب دریا خیس شود باید آنرا با آب شیرین کاملا شست تا هر نوع نمک و مواد دریایی که سبب پوسیدگی و خوردگی درزهای دوخته شده و سوراخهای بند کفش میشود از آن خارج شود.
۶- همیشه کیسهای مناسب برای حمل کفش سنگنوردی تهیه شود.
۷- اگر کفش فاقد سوراخ فلزی در محل عبور بند کفش است باید ازبند کفشهای پهن استفاده شود تا از پاره شدن محل بند کفش جلوگیری شود.
۸- در بندکشی کفش دقت شود آنها به نوبت از پایین به بالا کشیده شوند طوری که کفش تمامی قسمتهای پا را احاطه کند.
برگرفته از سایت دالاهو
فیلم آموزشی نحوه بستن صحیح بند کفش کوهنوردی
بسیار عالی بود. متشکر
لطف دارید
متشکر
استاد گرامی واقعا آموزش فوق تخصصی در اختیار کوهنوردان گذاشتید جای تقدیر و تشکر از زحمات شما دارم استفاده بهینه بردم خیلی جالب بود